Voordat ik me weer eens kon afvragen Hoe zou het eigenlijk met Dick Schaap zijn? kwam ik er bij toeval achter dat hij vorig jaar oktober is overleden. 91 jaar oud en tot ver in de tachtig actief als journalist. Als laatste voor het blad voor veteranen.
Met Dick en Teun van den Berg vormde ik de redactie van de Pijler, de veertiendaagse personeelskrant van Ballast Nedam. Die krant was een doorbraak in de bedrijfscultuur die werd gedomineerd door de Ingenieurs. Het oude personeelsblad was een glimmend magazine, een podium waarop de ingenieurs hun kunsten en kunstwerken mochten vertonen. De artikelen waren zo gedetailleerd dat je aan de hand van al die informatie de projecten zo kon nabouwen.
De krant was bedoeld om het merendeel van de medewerkers te bereiken en bij het bedrijf te betrekken. Het verwijt dat we een Telegraaf maakten, hebben wij beschouwd als een teken dat we op het goede spoor zaten met de interne informatievoorziening.
Teun en Dick waren journalisten bij het Vrije Volk. Zij waren hun krant trouw gebleven in de jaren van de snelle neergang van de oplage en de bestaanszekerheid, maar verhuizen van de gewijde socialistische grond aan het Hekelveld in Amsterdam naar Rotterdam … nee, dat nooit. Ze hadden demonstratief ontslag genomen en zouden samen verder gaan onder de naam Inside Productions. Dick had op zijn laatste werkdag uit pure frustratie in het trappenhuis vanaf de hoogste verdieping zijn schrijfmachine naar beneden gegooid. Hij had bij het Vrije Volk in 1968 de loodsenaffaire aan het licht gebracht. Niet door langdurig en diepgaand spitwerk, maar door zijn kennis van de haven en zijn ogen te gebruiken. Het viel hem op dat schepen die door het Noordzeekanaal voeren meer sleepboothulp kregen dan altijd gebruikelijk was geweest. Het was een truc van loodsen om mee provisie te incasseren.
De Pijler, het bedenken van de nieuwe bladformule en de krant maken, was een van de eerste opdrachten van Inside Productions. Dick had een bijzondere band met Ballast Nedam die dateerde uit de tijd dat de Amsterdamsche Ballast Maatschappij de Velsertunnels bouwde. Zijn vader of een oom – ik ben daar niet zeker van – werkte aan dit project. Hij is op weg naar het ziekenhuis overleden in de auto van de hoofduitvoerder Flip Diderich, later voorzitter raad van bestuur van Ballast Nedam.
De man voor de grote verhalen
Dick was de man voor de grote verhalen. Daarin kwamen zijn kwaliteiten het
beste tot hun recht. Hij volgde de aanleg van de metro in Amsterdam, de bouw
van de Oosterscheldekering, de grote projecten in Saoedi-Arabië en het doen en
laten van het baggerbedrijf. Hij vond altijd de goede mix van interessante
feitelijke informatie en het verhaal van de mannen die het werk maakten, op
kantoor en op de bouwplaats. De journalist Dick Schaap en de schrijver Jan de
Hartog.
Ondanks al zijn ervaringen als journalist ging het schrijven hem niet makkelijk
af. Hij begon zijn verhalen in zijn hoekige handschrift met een vulpen in het
papier te krassen Tikte een stuk over. Haalde het papier uit de machine en
schreef met de hand weer verder. Ooit bromde hij; ‘Het is wel een eer maar geen
pretje om de beste journalist van Nederland te zijn’.
Natuurlijk moet ik denken aan het grafschrift voor de Pijler-redactie dat Teun
van den Berg een keer heeft gemaakt:
Hier liggen Teun en Jaap
te wachten op Dick Schaap
Teun sloeg wel vaker de plank mis. Vooral als het de datum betrof waarop hij zijn kopij moest inleveren. Bij Dick hoefde je daar nooit zorgen over te maken. Misschien had dat te maken met zijn verleden, waarin hij als porder de vissers van IJmuiden in alle vroegte op tijd moest wekken.