‘… u deed dat helaas niet, maar als u het mij als deskundige had gevraagd dan zou ik zeggen: dit is er de oorzaak van dat de traditionele kerken in Nederland de laatste decennia leeglopen als een veelvraat met buikloop. Het is een psychisch trauma als een kind op of omstreeks zijn zesde levensjaar, dat cruciaal is voor zijn ontwikkeling tot volwassene, moet ontdekken dat uitgerekend de volwassenen hem willens en wetens jarenlang chronisch bedonderd hebben in het rolmodel dat bepalend is voor de wording van zijn empathische emoties en reflecties… Hij zal die traumatische ervaring expliciet en impliciet projecteren op datgene waarvoor dat rolmodel voor staat, namelijk de gevestigde orde van de klerikale hiërarchie en de rituelen waarmee het eeuwenlang de gezagsverhouding tussen de kerk als instituut en de gelovigen als de grondtroepen van het pastoraat heeft weten te domineren. Een kind dat op deze leeftijd zo gefnuikt is, heeft nog maar een marginale en dus insufficiënte basis voor de zo noodzakelijke weerbaarheid die het in staat stelt om deze ervaring in een rationele context te plaatsen ten einde er vervolgens afstand van te kunnen nemen. Vraag een kind van deze leeftijd wat zijn context is en zijn onvermogen wordt onmiddellijk manifest. Want hij weet niet eens wat dat is, een context – quot erat demonstrandum, zoals mijn geliefde wiskundeleraar vroeger zei. En dan kan zo’n kind vanaf het traumamoment alleen maar primair emotioneel reageren op alle aspecten die gerelateerd zijn aan godsdienst en zij die er de dienst in uitmaken. U kunt dat het beste vergelijken met het uitvoeren van een permanente motie van wantrouwen jegens het gezag binnen het gezin en het instituut kerk door een manisch ontregeld kind.’
– Ik hoor wat u zegt, maar kunt u ook aangeven waarop u doelt?
‘Op het geloof in Sinterklaas natuurlijk. En ik voorspel u dat hij na de val van zwarte Piet…’
– Ik moet u helaas onderbreken, omdat er een spookrijder is gesignaleerd.