Een hoogbejaarde tante is een van de velen die in detentie zitten in een verzorgingstehuis. Het enige contact verloopt via een sluis tussen de buiten- en de binnenwereld waarin wij af en toe bloemen, tijdschriften en lekkere broodjes achterlaten en via de telefoon. Tijdens een recent telefonisch contact gebeurde waar de directie zo bevreesd voor was. Tante zei dat er waarschijnlijk heel veel huisgenoten waren overleden: ze miste veel bekenden en er stonden wel erg veel kamers leeg. Veel meer dan anders. ‘Maar wij horen hier nooit wat. Weten jullie daar meer van?’ Ja, wij wisten er meer van, maar wij hielden ons aan de zwijgplicht die haar directe familie had toegezegd.
Ja, wij hadden natuurlijk begin april het bericht op de voorpagina van het regionale dagblad gelezen, waarin melding werd gemaakt van toen al zeker zeventien doden in dit verzorgingstehuis. De directie kon dit door een interne bron genoemde aantal niet bevestigen en kon ook niet zeggen of de overlijdensgevallen een gevolg waren van het coronavirus. Dat kon hij niet omdat er toen niet op corona werd getest en ‘om wille van de privacy’. Dat laatste is een opmerkelijk argument, want hoe kan een feitelijk en onpersoonlijk gegeven als een getal de privacy in gevaar brengen?
Het is wonderlijk om vervolgens te ervaren hoe de leiding het zich steeds moeilijker maakt door niet in te gaan op wat de familie het meeste bezighoudt: klopt de informatie die in de krant staat? Zijn er echt in korte tijd zoveel dodelijke slachtoffers gevallen. Eén getal zou duidelijkheid hebben verschaft; de zekerheid dat het wel of niet klopt. Begrip zou er zeker zijn, want iedereen met familieleden in een verzorgingstehuis weet hoe daar wordt gewoekerd met de personeelsbezetting en begrijpt dat er niet zo maar geschakeld kan worden naar intensieve, persoonlijke en zorgvuldige zorg.
De leiding put zich in brieven uit in het naar voren brengen van algemeenheden die voor de hand liggen: betreurt de berichtgeving, het virus heeft bewoners en medewerkers getroffen, een aantal is hersteld of herstellende, zorgvuldige en professionele dienstverlening, de goede sfeer in stand gehouden, een voorzichtig begin met het weer organiseren van activiteiten., het normale ritme weer oppakken. Al met al een rituele rondedans rond de hete brij die de geloofwaardigheid alleen maar verder aantast.
Met een kluit naar het riet verbannen
Al met al een lockdown voor de families die met een kluit naar het riet zijn verbannen. In een persoonlijk contact met een van de naaste familieleden van de oude tante heeft het verzorgingstehuis uitdrukkelijk gevraagd om niets te vertellen over het bericht in de kranten en niet in te gaan op de ernst van het coronavirus. Het is niet verstandig om de bewoners ongerust te maken. Dat kunnen ze niet aan.
Met alleen je gezonde verstand en geen of weinig kennis van professionele communicatie had je kunnen aanvoelen dat die aanpak niet werkt. Want al is de leugen nog zo snel, de waarheid…. Het telefoontje van de tante bevestigde dat je een groot aantal sterfgevallen een tijdje kunt verzwijgen maar niet voor goed verbergen. Niet weersproken negatief nieuws blijft lang hangen als informatie die wel waar zal zijn. Het goed onderbouwd bevestigen van slecht nieuws, kan op begrip rekenen en daardoor uiteindelijk positief uitpakken.
Wie durft straks zijn oude vader of moeder aan een instelling toe te vertrouwen waar wel erg veel bewoners om een onverklaarbare reden zijn overleden?